Kącik malucha
Rozwój mowy dziecka w pierwszym roku życia -rady dla rodziców:
1.Kiedy zacząć rozmawiać z dzieckiem?
Mówcie do dziecka jak najwcześniej, jeszcze przed urodzeniem, gdyż malec reaguje na dźwięki już w 24 tygodniu ciąży.Czytajcie mu bajki, śpiewajcie kołysanki, słuchajcie muzyki klasycznej. Maleństwo słyszy m.in. bicie serca mamy, ludzkie głosy, muzykę. W chwili przyjścia na świat noworodek rozpoznaje głos mamy i inne, również znane melodie.
2.Karmić niemowlę piersią czy butelką?
Karm maluszka piersią, zamiast butelką, to sprzyja lepszemu rozwojowi jamy ustnej dziecka. Ssanie piersi matki jest doskonałym treningiem dla szczęk, dziąseł, zębów i podniebienia, zapewniającym optymalny rozwój ust i prawidłowy rozwój zębów dziecka.
3.Kiedy używać smoczka gryzaczka?
Unikaj używania smoczka gryzaczka. Wczesne stosowanie smoczka może zakłócić karmienie piersią, dlatego wstrzymaj się do momentu, gdy malec nauczy się już ssać i zacznie przybierać na wadze. Ssanie smoczka to nałóg, z którym ciężko zerwać. Długotrwałe ssanie smoczka wpływa na pojawienie się wady zgryzu. Nieszkodliwy jest smoczek używany tymczasowo, dla zaspokojenia zwiększonej potrzeby ssania oraz gdy pomaga dziecku i rodzicom przetrwać trudne chwile. Najlepiej przestać podawać smoczek w okresie, kiedy dziecko ma 3 do 6 miesięcy, gdyż w tym wieku ma krótką pamięć i jeśli przestanie go używać, to o nim zapomni.
4.Dlaczego ssanie palca jest złe?
Nie pozwalaj na długotrwałe ssanie palca, gdyż przekształci się ono w nawyk. Uporczywie ssany przez malca kciuk powoduje unieruchomienie języka na dnie jamy ustnej i utrudnia mu pionizację, co w konsekwencji prowadzi do niesprawności języka, a w przyszłości uniemożliwi prawidłową artykulację wielu głosek np. sz, ż, cz,dż, r. Palec trzymany w buzi powoduje też m. in. zgryz otwarty, tyłozgryz, stłoczenie zębowe, wychylenie siekaczy. Ssanie kciuka nie powoduje wadliwego zgryzu, jeżeli ustanie przed piątym rokiem życia, wszelkie zmiany w jamie ustnej przed tym okresem, cofają się, gdy nawyk minie.
5.Jak sprawdzić słuch u niemowlęcia?
Dziecko słyszące zareaguje na dźwięki (poza linią jego wzroku) niespokojnym zachowaniem np. na klaśnięcie w dłonie, dzwonienie kluczami, dzwoneczkiem, stukanie łyżeczką o filiżankę. Większość noworodków reaguje na hałas wstrząsem całego ciała, trzymiesięczne dziecko reaguje mruganiem, a czteromiesięczne odwraca głowę w kierunku źródła dźwięku. Sprawdzaj reakcję dziecka na dźwięki, gdyż prawidłowy słuch jest warunkiem rozwoju mowy.
6.Na czym polega gaworzenie?
Początkowo niemowlęta porozumiewają się z otoczeniem za pomocą krzyku i płaczu. Komunikują, że mają mokrą pieluszkę, coś je boli lub chcą być przytulone. Pierwszymi dźwiękami, jakie wydają niemowlęta są samogłoski. Między drugim a trzecim miesiącem zaczynają głużyć, czyli nieświadomie wydawać przypadkowe dźwięki, ale głużą nawet dzieci niesłyszące. Około 3 i ½ miesiąca dzieci zaczynają głośno sie śmiać i piszczeć około 4 i ½ miesiąca. Natomiast gaworzenie pojawia się około szóstego miesiąca i polega na powtarzaniu dźwięków z otoczenia i tych, które niemowlęta same wydają. Te ćwiczenia wokalne sprawiają przyjemność dzieciom i rodzicom. Są to zwykle ciągi sylab np. „da-da”, „gu-gu”, „ma-ma”, „ba-ba”. To początek języka mówionego. Nie są to pierwsze słowa, ale staną się nimi, gdy niemowlę zacznie ich używać około 8 miesiąca we właściwym znaczeniu.
7.Jak przemawiać do małego dziecka, zanim skończy pół roku?
- Komentuj to, co robisz w obecności dziecka np. „Teraz zakładamy koszulkę..., umyjemy rączki mydłem..., będziemy gotować zupę itd. Nie ma znaczenia, czy dziecko rozumie o czym mówisz, ważne że stwarzasz mu okazję do słuchania, zapamiętywania a wkrótce do rozumienia tych słów.
- Zadawaj dziecku wiele pytań, jeszcze zanim będzie potrafiło udzielić odpowiedzi np. „Czy chcesz włożyć niebieską czy białą koszulkę?”. Zrób przerwę (kiedyś dziecko ci odpowie), a potem na głos udziel odpowiedzi: „Niebieską, dobry wybór”.
- Używaj prostych zwrotów, tak by dziecko mogło wyłapywać pojedyncze słowa np. „papa”, „pluszowy miś”, paluszki i rączki” itp.
- Omijaj zaimki np. „ja”, „ty”, „mi”. Dziecku trudno jest zrozumieć do kogo się odnoszą, dlatego mówcie o sobie: „mama” i „tata”, o dziecku po imieniu np. „A teraz tata zmieni Oli pieluszkę”.
- Unikaj mówienia dziecinnego. Mówienie do dziecka śmiesznymi wyrazami np. „A cio to za misio pysio?” sprawia, że dorasta ono w przekonaniu, że tak należy się wyrażać.
- Trzymaj się bieżących wydarzeń. Opowiadaj dziecku o tym, co samo widzi i w czym uczestniczy w danej chwili, gdyż nie pamięta ono zdarzeń z przeszłości i nie wie, że istnieje przyszłość.
- Naśladuj mowę dziecka. Niemowlęta uwielbiają, kiedy się je naśladuje. To wspólne „przedrzeźnianie” staje się zabawą i zachętą dla dziecka do naśladowania mowy dorosłych. Kiedy więc malec wyartykułuje „a,a,a”, ty zrób to samo.
- Nuć dziecku piosenki i deklamuj rymowanki. Dzieci zachwycają się śpiewem rodziców bez względu na to, jak i co nucą. Uwielbiają rymowanki i towarzyszące im gestykulacje. Szybko dają do zrozumienia, który utwór jest ich ulubionym i trzeba go będzie wiele razy powtarzać.
- Czytaj dziecku na głos. Nigdy nie jest za wcześnie na czytanie dziecku prostych wierszyków i małych książeczek z twardymi karteczkami, mimo że na początku niewiele będzie rozumiało.
- Zwracaj uwagę na reakcje dziecka. Kiedy dziecko przestaje zwracać uwagę na twoje gadanie i śpiewanie, jest rozdrażnione i odwraca wzrok, pozwól mu odpocząć.
8.Kiedy można rozpocząć naukę drugiego języka?
Najczęściej przyjmuje się, że około 2½ - 3 lata to odpowiedni wiek do rozpoczęcia nauki języka obcego, chodź istnieją róznice zdań. Jedni uważają, że należy rozpocząć naukę zaraz po urodzeniu, inni że kontakt z dwoma językami opóźni przyswajanie obu. Języka powinno się uczyć przez zabawę, książki i piosenki, a kiedy dziecko pójdzie do szkoły powinno rozpocząć naukę pisania i czytania w drugim języku.
9.Jak komunikuje się dziecko z otoczeniem?
Zanim dziecko podejmie próbę porozumiewania się za pomocą słów (po upływie około roku), stara się komunikować ze światem gestami i zachowaniem. Obserwując dziecko dowiesz się, co lubi i czego potrzebuje np. wkłada piąstki do buzi w porze karmienia, to może być wskazówka, że jest głodne; pokasłuje przed drzemką, może jest zmęczone i czas je ukołysać itp. Przyglądanie się dzieku pomoże ci je zrozumieć na długo przed tym, nim padnie pierwsze słowo.
10.Czy okres niemowlęcy wpływa na późniejszy rozwój dziecka?
Mimo że dziecko nie będzie miało wspomnień z pierwszego roku życia, to jednak pierwsze trzy lata będą miały ogromny wpływ na dalsze jego życie: na późniejsze sukcesy w szkole, pracę zawodową i związki międzyludzkie. Jakość opieki, którą dziecko w tych latach, wypełnionych jedzeniem, spaniem, płakaniem
i zabawą otrzymuje, decyduje o prawidłowości tworzenia się połączeń nerwowych i stopniu rozwoju mózgu (wówczas mózg człowieka rośnie do 90% swej ostatecznej wielkości). Za każdym razem, gdy przytulasz dziecko, głaszczesz je i zwracasz się do niego z miłością, tym samym wpływasz pozytywnie na jego rozwój intelektualny, społeczny i emocjonalny, a co się z tym wiąże na rozwój mowy.
11.Jak stymulować rozwój słuchu niemowlęcia?
Rodzice powinni stymulować wszystkie zmysły dziecka: smaku i węchu (np. dostarczając mu zróżnicowanych bodźców smakowych i zapachowych), wzroku i dotyku (np. zawieszając nad łóżkiem karuzelę z pozytywką w kontrastowych barwach i zabawki o urazmaiconej fakturze), i oczywiście zmysł słuchu. To dzięki zmysłowi słuchu niemowlę przyswaja sobie język i dowiaduje się o różnych uczuciach, niebezpieczeństwach i innych rzeczach. Pamiętaj, aby:
- mówić do dziecka jak najczęściej,
- śpiewać dziecku piosenki, kołysanki, gaworzyć z nim,
- naśladować głosy zwierząt np. szczekanie psa, miauczenie kota,
- naśladować dźwięki wydawane przez niemowlę,
- dostarczać mu wielu bodźców słuchowych: włączać odkurzacz, mikser, czajnik,
- kupić dziecku grzechotki i inne zabawki, które wydają delikatne dźwięki np. pozytywki,
- włączać dziecku muzykę (płyty CD dla dzieci) np. gdy bawi się lub jest kąpane; idealna jest w tym okresie muzyka klasyczna, ale nie za głośna,
- chronić wrażliwy słuch dziecka.
12.Co oznacza pociąganie ucha przez dziecko?
Jeśli pociąganiu ucha nie towarzyszy płacz, gorączka, rozdrażnienie, to oznacza to jedynie zainteresowanie uchem, a nie zapalenie ucha. Może też oznaczać ząbkowanie lub po prostu zmęczenie u dziecka. W przypadku zapalenia ucha, skonsultuj się z lekarzem.
13.Kiedy dziecko ząbkuje?
Przeciętnie pierwszy ząbek wyrasta w buzi dziecka około 6/7 miesiąca (zdarza się też w 3 lub dopiero w 12 miesiącu) i trwa do 36 miesiąca życia. Objawy ząbkowania, pojawiające się 2, 3 miesiące wcześniej to: ślinienie się, wysypka na brodzie lub na całej buzi (od ślinienia się), kaszel (od nadmiaru śliny), gryzienie (nacisk na dziąsła łagodzi uczucie bólu), ból (niektóre niemowlęta nie odczuwają bólu, inne nie potrafią go znieść), rozdrażnienie (potrwa kilka tygodni lub dni czy godzin), utrata apetytu (ssanie może sprawiać ból), może wystąpić biegunka i lekka gorączka, niespokojny sen, krwawienie pod powierzchnią dziąseł, pociąganie uszka i pocieranie policzka (ból może się przenieść na uszy i policzki). Dla złagodzenia bólu warto: dać dziecku coś do pogryzienia (np. zimną marchewkę, gryzaczek), pomasować dziąsła, podać zimną wodę, coś zimnego do jedzenia (np. przetarte jabłko), podać coś na złagodzenie bólu (np. paracetamol po konsultacji z lekarzem). Brak zębów nie utrudnia dzieciom jedzenia, gdyż gryzą i żują dziąsłami do czasu pojawienia się zębów trzonowych w połowie drugiego roku.
14.Czy warto szczotkować zęby u małego dziecka?
Trzeba szczotkować zęby małemu dziecku, ponieważ:
- przygotowują miejsce dla zębów stałych,
- zęby mleczne będą służyć dziecku do gryzienia i żucia pokarmów przez wiele lat,
- zdrowe zęby są niezbędne do prawidłowego rozwoju mowy i dobrego samopoczucia dziecka,
- wczesne szczotkowanie w przyszłości rozwinie nawyk dbania o zęby.
15.Jak dbać o pierwsze ząbki?
Pierwszy ząbek warto przecierać gazą lub niemowlęcą szczoteczką nakładaną na palec zamoczony w przegotowanej wodzie lub naparze rumianku, przed spaniem i po posiłkach. Pokazuj również dziecku, jak ty szczotkujesz swoje zęby.
- Pamiętaj też o właściwym odżywianiu: unikaj słodyczy i pokarmów, które przyklejają sie do zębów (np. suszone owoce), dostarczaj witaminy C odpowiedzialnej za stan dziąseł.
- Nie podawaj dziecku soków do picia (przed ukończeniem 6 miesięcy), lepiej sok rozcieńczony z wodą, by zmniejszyć zagrożenie próchnicą.
- Przyzwyczajaj dziecko do picia z kubeczka i nie pozwalaj, by zasypiało z butelką. Ograniczaj używania kubeczków z dzióbkiem, gdyż w przeciwieństwie do normalnego kubka lub ze słomki, nie rozwijają mięśni twarzy i wpływają na opóźnienia mowy, i wady wymowy.
- Nie dopuszczaj, by dziecko zasypiało z butelką mleka lub soku oraz przy piersi i popijało przez całą noc.
- Odstaw dziecko od piersi i odzwycajaj od butelki po ukończeniu roku.
- Pamiętaj o wizycie u stomatologa w pierwszym roku życia, by oswajać dziecko z pobytem w gabinecie.
16.W jaki sposób rozmawiać z półrocznym dzieckiem?
Pół roczku to okres, w którym dziecko zaczyna rozumieć, co do niego mówisz. Początkowo rozpoznaje imiona rodziców i rodzeństwa, potem podstawowe słowa i zdania np. „nie”, „mleko”, „idziemy na spacer” itp. Dziecko obserwuje, słucha i zapamiętuje, dlatego pamietaj, żeby:
- Mówić do dziecka wolniej, wyraźniej i prościej, by dać mu szansę na rozszyfrowanie pojedynczych słów i zwrotów;
- Unikaj zaimków, mów np. „To książka (moja) mamy”;
- Naśladuj gaworzenie dziecka: np. „da-da-da”
- Opowiadaj dziecku o wszystkim w ciągu dnia, z modulacją głosu.
- Powtarzaj kilka razy dziennie ten sam wierszyk czy piosenkę, dzieci to uwielbiają;
- Czytaj książeczki z obrazkami i pokazuj: ludzi, przedmioty i zwierzęta. Zapytaj: „Gdzie jest kotek?” i połóż palec dziecka w odpowiednim miejscu na obrazku.
- Czekaj na odpowiedź dziecka, gdyż reaguje ono np. piskiem, jękiem, śmiechem.
- Ucz dziecko wykonywania poleceń, nawet jeśli w najbliższym czasie nie będzie umiało ich wypełnić np. „Zrób pa-pa”, „Daj buzi babci”, „Powiedz cześć”, „Wyślij całuski”, „Powiedz dziękuję”;
- Wprowadzaj zabawy rozwijające intelektualnie: np. zakryj zabawkę pieluszką i pozwól dziecku szukać, a zdejmując pieluszkę mów: „Nie ma- jest” (rozumienie przyczyna-skutek);
- Ćwicz słuch dziecka np. włączając odkurzacz mów: „Czy słyszysz odkurzacz?” itp.;
- Zachęcaj do naśladowania: cmokania, parskania, mlaskania, kląskania, gwizdania, ułatwiających rozwój mowy;
- Wprowadzaj określenia i tłumacz znaczenie przedmiotów np. „Miękki miś”, „Gorąca herbata”, „Mydło służy do mycia”, „Ręcznik do wycierania rąk”;
- Pozwól dziecku na eksperymentowanie i poznawanie świata przez zabawę np. rzucanie, ściskanie zabawek.
- Spędzaj z dzieckiem dużo czasu rozmawiając, śpiewając, czytając, pokazując, tłumacząc, po prostu bawiąc się.
17.Czy krzywe, mleczne ząbki oznaczają krzywy zgryz?
Początkowo zęby wydają się krzywe, górne nieproporcjonalnie duże, a dolne w kształcie V, ale wygląd pierwszych zębów nie oznacza krzywych zębów stałych. Gdy dziecko ukończy 2 i ½ roku stanie się posiadaczem wszystkich 20 zębów, prawdopodobnie wyprostowanych i proporcjonalnych względem siebie.
18.Co oznaczają plamy na ząbkach u siedmiomiesięcznego dziecka?
Zmiany na zębach mogą być wywołane: przyjmowaniem żelaza w kropelkach. Plamy mogą też powstać na skutek: zasypiania z butelką w buzi, psucia się zębów, wrodzonego defektu szkliwa
19.Kiedy dziecko wypowiada pierwsze słowa?
Pierwsze słowa u dziecka pojawiają się w połowie drugiego roku (1 i ½ roku), ale po raz pierwszy wypowiada ono to, co ma na myśli pomiędzy 10 a 14 miesiącem.Na początku dziecko używa jednej sylaby na określenie słowa np. „ba” czyli butelka, „ku” czyli kubek. Zanim wypowie pierwsze słowa, uczy się rozumienia tych słów. Po około 6 miesiącach obróci się na dźwięk własnego imienia, potem nauczy się imion i przedmiotów z którymi się styka np. „mama”, „mleko”, z czasem zacznie reagować na polecenia np. „Zrób pa-pa”.
20.Czy stosowanie dziecięcego języka migowego opóźnia mówienie?
Dziecięcy język migowy to system porozumiewania się między rodzicami a dziećmi, zanim maluchy nauczą się mówić. Wątpliwe jest stwierdzenie, że opóźnia on mówienie. Dzieci za pomocą gestów i ruchów komunikują się z rodzicami np. wskazują na lodówkę, gdy są głodne lub spragnione. Rodzic pragnący lepszego kontaktu ze swoją pociechą, może wprowadzić system gestów najpóźniej w wieku 8 czy 10 miesięcy, wówczas niemowlę zacznie mu odpowiadać gestami między 10 a 14 miesiącem np. klepanie po brzuszku- „głodny”, złożone ręce przy uchu-„spać”. Jednak w miarę, jak dziecko uczy się mówić i jest rozumiane, korzystanie z języka migowego przestaje być potrzebne.
21.Jakie książki kupować ośmiomiesięcznemu dziecku?
Na czytanie dziecku, nigdy nie jest za wcześnie, chociaż zaczyna aktywnienie uczestniczyć w czytaniu dopiero w połowie pierwszego roku. Zaczyna ono zwracać uwagę na brzmienie rymujących się słów, potem na obrazki, kolory i kształty. Warto więc skompletować mu biblioteczkę młodego czytelnika, biorąc pod uwagę:
- solidne wykonanie np. kartki z grubej tektury z zaokrąglonymi rogami lub wykonane z plastyku do kąpieli;
- wyraźne, kolorowe, realistyczne obrazki w książce, przedstawiajace znane dziecku przedmioty;
- prosty tekst, najlepiej rymowanki;
- niespodzianki w zagięciach, różne faktury tkanin do dotykania.
22.Jak bawić się z dzieckiem w czytanie?
Między 3 a 6 miesiącem życia dziecko dostrzega szczegóły, wówczas można już rozpocząć zabawę w czytanie. Maluszek wchłania informacje jak gabka, szybko i bez trudu. Pokazuj dziecku karty z pojedynczymi słowami zapisanymi na białym kartonie, dużymi czerwonymi lub czarnymi literami. Katy pokazuj maluszkowi kilka razy dziennie przez kilka sekund, tak by się nie znudziło. Dzięki wczesnej zabawie w czytanie dziecko: zyskuje dostęp do informacji, ma lepszą pamięć i zdolność koncentracji, jest ciekawe świata i samodzielniejsze, w przyszłości lepiej się uczy i sprawniej czyta. (Źródło: „Wokół narodzin. Poradnik dla rodziców”, Wydawca Present-Service S.A., Warszawa 2011)
23.Jakie zabawki kupować małemu dziecku?
Zabawki muszą być dopasowane do wieku dziecka tak, by motywowały do zabawy, a nie zniechęcały:
- W I kwartale (0-3 miesiąc) najlepsze będą: barwne zabawki nadmuchiwane, zawieszone w polu widzenia, karuzele z pozytywkami, duże i gładkie grzechotki, mata do zabawy, czyli zabawki stymulujące koncentrację wzrokową i słuchową oraz zachęcające do manipulacji rękami;
- W II kwartale (4-6 miesiąc): grzechotki-gryzaczki, pozytywki, dzwonki, piszczące lalki, czyli zabawki wspierające dalszy rozwój ruchowy;
- W III kwartale (7-9 miesiąc): kolorowe kółeczka nakładane na patyk (piramidka z kółek), klocki o różnym kształcie, wiaderka, piłeczki, kręgle plastikowe, duże misie, gumowe lub plastikowe zwierzątka, zabawki pływające, bąk grający, kolorowe pojazdy (pociąg, wywrotka), gadające pluszaki, książeczka z sztywnymi karteczkami i dużymi obrazkami, które pozwalaja na rozwój manipulacji, ruchu, koncentracji wzrokowej i słuchu;
- W IV kwartale (10-12 miesiąc): ruchome zabawki, które można pchać: wózki, samochodziki, taczki; lalki, wiaderko i foremki, ruchome zwierzątka, które wspierają rozwój dziecka i pobudzają do pionizacji i przemieszczania się.
Zabawki dla niemowląt muszą mieć atest PZH, opinię Instytutu Matki i Dziecka oraz atest bezpieczeństwa „B”. (Źródło: „Wokół narodzin. Poradnik dla rodziców”, Wydawca Present-Service S.A., Warszawa 2011)
24.Jak wspierać rozwój mowy 11-miesięcznego dziecka?
Noworodek: komunikował się z otoczeniem za pomocą płaczu. Półroczne dziecko artykułowało dźwięki, rozumiało znaczenie niektórych słów, umiało wyrażać złość czy zadowolenie. Ośmiomiesięczne dziecko porozumiewało się za pomocą kilku dźwięków i gestów, zaś 11-miesięczne wkrótce wypowie pierwsze słowa.W kolejnych miesiącach coraz więcej będzie rozumiało, a w wieku 18 miesięcy bardzo poszerzy się zasób jego słownictwa. By wspomóc rozwój mowy twojego dziecka:
- Nazywaj wszystko w otoczeniu dziecka: przedmioty, zwierzęta, rośliny, zjawiska, pojazdy, ludzi;
- Słuchaj, co mówi dziecko i okazuj zainteresowanie (np. „Naprawdę?”), zadawaj pytania i czekaj na odpowiedź (np. gest, uśmiech), gdy nie rozumiesz malca wskazuj mu różne możliwości (np. Chcesz piłkę? Lalkę? Misia?);
- Naucz dziecko podstawowych pojęć na przykładach np. gorąca filiżanka-zimne mleko, góra-dół: połóż klocek na półce i na podłodze, jest-nie ma: klocki w widerku i wysypane, puste-pełne: pojemnik z wodą i pusty, stanie i siedzenie: usiądźcie i wstańcie, mokre-suche: mokry i suchy ręcznik, duże-małe: duża piłka i mała piłka;
- Wyjaśniaj związki przyczynowo-skutkowe np. „Jeśli podrzesz książkę, nie będziesz miała co czytać”;
- Nazywaj kolory, mimo że większość dzieci rozróżnia je dopiero około 3 roku życia np. „Włożymy niebieską koszulkę”;
- Tłumacz zwroty na język dziecka i upraszcaj, dzięki czemu zrozumie ono więcej np. „Teraz Ola pójdzie z mamą na spacer. Ola i mama da-da”, ale nie mów jak dziecko (zamiast „Dzidzia cie piciu” powiedz „Ola chce pić”);
- Wprowadzaj zaimki, chociaż dziecko nie potrafi prawidłowo ich stosować w pierwszym roku życia np. „To jest kubek mamy-mój, a to jest kubek Oli-twój”;
- Zachęcaj dziecko do odpowiadania i mówienia, pytaj np. „Jesteś głodna?”, „Chcesz koszulkę w groszki czy w paski?” i czekaj na reakcję: gest, słowo, mruczenie, ale nie zmuszaj do mówienia;
- Wypowiadaj proste polecenia, ale tyko jedno naraz np. „Proszę podnieś łyżeczkę”;
- Poprawiaj dziecko z wyczuciem tzn. kiedy dziecko nieprawidłowo wymówi jakieś słowo (będzie opuszczało końcówki wyrazów, nie będzie potrafiło wymówić niektórych spoółgłosek), powtórz co powiedziało, ale we właściwy sposób i nie krytykuj;
- Dużo czytaj i włączaj dziecko do zabawy np. rozmawiajcie, o tym, co jezt na obrazkach. Dziecko w tym okresie uwielbia różne wierszyki i wyliczanki, książeczki z obrazkami przedstawiajacymi zabawki, zwierzęta, pojazdy, dzieci. Czasem maluszek potrafi już wysłuchać prostej bajki przez 3-4 minuty.
- Wprowadzaj liczby np. jeden-wiele: „Weź jedną zabawkę”, „Masz dwie grzechotki” , licz w różnych sytuacjach: licz łyżeczki płatków śniadaniowych, licz łyżeczki mąki dodawane do ciasta, ucz dziecko wyliczanek;
- Wyrażaj radość, gdy dziecko opanowuje nową umiejętność.
25.Czemu służą dziecięce rymowanki i wyliczanki?
Rymowanki, wyliczanki, kołysanki i piosenki służą nie tylko zabawie, ale też uczą nawiązywania kontaktów z otoczeniem, koordynacji słów i gestów, pomagają w nauce liczenia oraz w przyswajaniu nowych słów. Do najpopularniejszych należą:
- „Akuku”, czyli zakrywamy twarz/ chowamy się i pytamy: „Gdzie jest mama?”. Odsłaniamy twarz: „Akuku, tu jest mama!”;
- „Kosi-kosi łapci, pojedziem do babci, babcia da nam mleczka i słodkie ciasteczka” i próbujemy pokazać dziecku, jak ma klaskać;
- „Idzie kominiarz po drabinie” lub „Idzie rak nieborak, jak uszczypnie będzie znak”, gdzie przebieramy palcami po pleckach i ramionach dziecka;
- „Sroczka kaszkę warzyła”, gdzie po kolei dotykasz paluszków dziecka, a przy słowach „A temu nic nie dała i frrr, poleciała” pokazujemy, jak wysoko poleciała;
- „Jaka duża?”, czyli wymieniamy członków rodziny i pytamy: „Jaka Ola duża?”, a dziecko wznosi ramiona;
-„Oczy, nos, buzia”, czyli pokazujemy i nazywamy kolejno części twarzy, potem ciała.
- „Kółko graniaste”, czyli trzymamy się za ręce i śpiewamy: „Kółko graniaste, czterokanciaste, kółko nam się połamało, cztery grosze kosztowało, a my wszyscy bęc!” i padamy na podłogę.
Źródło: Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway S. E.: Pierwszy rok życia dziecka. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2007.
Opracowała: logopeda Luiza Rapiej